Familiebedrijven spelen wereldwijd een erg belangrijke rol in de ontwikkeling van de economie. Onderzoek naar familiebedrijven toont aan dat familiebedrijven het gemiddeld beter doen dan niet-familiebedrijven. De kracht van familiebedrijven is de wisselwerking tussen familie en bedrijf. De familie steekt over generaties heen veel energie in het bedrijf, als basis voor een succesvolle onderneming. Toch loeren er ook gevaren om de hoek, zoals barsten in eensgezindheid of familiale spanningen.
Driecirkelmodel
Wat is een familiebedrijf? Welke uitdagingen brengt een familiebedrijf met zich mee? En hoe verschilt een familiebedrijf hierin van een ander bedrijf? In 1996 hebben Davis en Tagiuri een driecirkelmodel van het familiebedrijf ontwikkeld. Dit model geeft aan welke positie de betrokken partijen in het familiebedrijf kunnen innemen.
- Familieleden die geen eigenaar zijn, niet werken binnen het bedrijf en geen bestuurder zijn.
- Externe mede-eigenaren die geen functie binnen het bedrijf hebben en geen toezichthouder zijn.
- Externe directieleden en toezichthouders.
- Familieleden die niet binnen het bedrijf werken en geen toezichthouder zijn, maar wel eigenaar zijn.
- Familieleden die binnen het bedrijf werken of toezichthouder zijn, maar geen eigenaar.
- Externe medewerkers, directieleden en toezichthouders, die ook mede-eigenaar zijn.
- Familie-eigenaren die in het bedrijf werken en/of toezichthouder zijn.
Balans
Alle mensen die betrokken zijn bij het familiebedrijf kun je een plek geven op één van deze zeven rollen. Elke rol heeft haar eigen belangen. Is er balans tussen de rollen en systemen (familie, eigendom en bedrijf)? Of is er spanning? Het systeem van familie kan neigen naar behoudend beleid om het evenwicht ook op lange termijn binnen de familierelaties te borgen. Daarentegen is het systeem van bedrijf juist gebaat bij een wendbare organisatie om goede resultaten te behalen. Het systeem van eigendom kan meer familiegericht of meer bedrijfsgericht zijn.
Familiale harmonie
Met het driecirkelmodel kun je inzicht krijgen in de verhoudingen binnen het familiebedrijf. Het invullen ervan kan een eyeopener zijn. En het is ook een mogelijkheid om met elkaar in gesprek te gaan over de toekomst van het bedrijf maar ook om eventueel de harmonie van de familie te verbeteren. En onderdeel van het gesprek kan zijn om samen op zoek te gaan naar rollen die bij de verschillende familieleden passen, waardoor ieder zich naast eventueel collega’s ook een waardevol en gewaardeerd lid van de familie kan zien.