Dat communicatie soms lastig is, weten we allemaal. Wanneer we iets zeggen kan iemand heel anders reageren dan verwacht. Ook andersom kan dit het geval zijn. Wanneer iemand iets tegen ons zegt met de beste intenties, kan het zo op ons over komen dat onze nekharen rechtovereind komen te staan. Maar wat is in zo’n geval de oorzaak van deze reactie?
Om wat meer inzicht te krijgen in de onderlinge communicatie heeft de psycholoog en communicatiewetenschapper F. Schulz von Thun het communicatiemodel ontwikkeld. Hierin onderscheidt hij vier aspecten van communicatie. In elk gesprek dat je voert, komen alle vier aspecten aan bod.
Het inhoudelijke aspect
Hiermee bedoelen we de betekenis van de woorden. Het betreft de informatie en de gegevens die de zender over wenst te brengen. Als men bijvoorbeeld woorden gebruikt die voor meerdere uitleg vatbaar is, kan de boodschap, al is hij nog zo goed bedoeld, verkeerd worden geïnterpreteerd.
Het expressieve aspect
Een boodschap laat ook iets zien over de zender (of hij dat wil of niet). Zowel verbaal als non-verbaal toont iemand zijn emoties, zijn spreekstijl en zijn afkomst. Door de manier van spreken kan een boodschap anders overkomen dan bedoeld. Het bijvoorbeeld snel en veel achter elkaar praten, wekt de indruk van onrust of nervositeit. Daar kun je een oordeel over hebben en dat kan van invloed zijn op de boodschap.
Het relationele aspect
Elke boodschap bevat informatie over de relatie tussen zender en ontvanger. Het laat zien hoe partijen zich tot elkaar verhouden. Dit blijkt uit hun communicatie en gedrag. Het gaat er meer om hoe men iets tegen elkaar zegt. Tegen je partner spreek je heel anders dan bijvoorbeeld een werknemer. Spreek je tegen je partner op de manier als je met een werknemer communiceert, krijg je vast en zeker een heel andere reactie dan verwacht.
Het appellerende aspect
Tenslotte doet elke boodschap een beroep op de ander. Het is een oproep aan de ander om iets te doen of te laten. Dit kan door middel van een directe opdracht, waarbij iemand expliciet aangeeft wat hij van de ander verwacht, maar is vaker een indirect verzoek. Hierdoor loop je de kans dat de kern van de boodschap niet overkomt. En dat daardoor niet aan het daadwerkelijke verzoek wordt voldaan, wat frictie kan geven.
Wat ik met deze informatie mee wil geven is meer inzicht in de communicatie. Sta eens bij bovenstaande aspecten stil als jouw boodschap niet goed is overgekomen en je een verrassende feedback krijgt. Aan welk aspect ligt dat? En wat kun je in de communicatie aanpassen zodat de ander de boodschap ontvangt zoals hij is bedoeld. Ik ben benieuwd wat het jou brengt.